Pasłęk – to miasto pozytywnie Cię zaskoczy!

Elbląg, Lidzbark Warmiński czy Morąg – to jedne z najbardziej znanych miejscowości na Warmii, które przyciągają wielu turystów spragnionych zwiedzania kraju poza utartym szlakiem. Do swojej krótkiej listy miejsc godnych odwiedzenia koniecznie dopisz też Pasłęk. To miasto ma wiele do zaoferowania, wyróżniając się nie tylko pięknym położeniem, ale też bogatą historią i europejskiej klasy zabytkami. Zabieramy Cię na krótką wycieczkę do Pasłęka i wierzymy, że ten artykuł będzie dla Ciebie inspiracją do samodzielnego poznania tego miasta.

Położenie

Pasłęk to niewielkie miasto położone w województwie warmińsko-mazurskim, będące siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. Znajduje się we wschodniej części historycznych Prus Górnych, na terenie krainy nazywanej Pogezanią.

Miasto geograficznie leży na Równinie Warmińskiej i wchodzi w skład Pobrzeża Gdańskiego. Przepływa przez nie rzeka Wąska, która uchodzi do pobliskiego jeziora Druzno – chronionego rezerwatu przyrody. Ze względu na położenie Pasłęk bywa także zaliczany do obszaru Powiśla.

Miasto może się poszczycić bardzo atrakcyjną lokalizacją, piękną krajobrazowo i cenną przyrodniczo, co przyciąga do niego wielu zwolenników turystyki pieszej i rowerowej.

Historia Pasłęka, czyli Holądu Pruskiego

Pierwsze wzmianki o Pasłęku pochodzą z 1231 roku, kiedy to w piśmie dominikanów do papieża Grzegorza IX wymieniono region Pozolucensis Provincia. Miasto zostało założone na przełomie XIII i XIV wieku na polecenie Meinharda z Kwerfurtu, wielkiego mistrza Zakonu Krzyżackiego. W 1297 roku Pasłęk uzyskał prawa miejskie na prawie chełmińskim, co zapoczątkowało dynamiczny rozwój osady jako ośrodka rzemieślniczego i handlowego.

Co ciekawe, pierwsi osadnicy w Pasłęku pochodzili z Holandii. To im miasto w zasadzie zawdzięcza swoje istnienie, ponieważ to oni przywieźli ze sobą wiedzę i technologie osuszania bagien, dając początek intensywnemu osadnictwu olęderskiemu, które trwało aż do początku XIX wieku. Z tamtego okresu pochodzi też równolegle funkcjonująca nazwa osady, czyli Holąd Pruski.

Na początku XV wieku Pasłęk, podobnie jak inne miejscowości Prus Górnych, znalazł się w centrum wojennej zawieruchy, będąc jedną z aren wojen polsko-krzyżackich. Po bitwie pod Grunwaldem miasto zostało zajęte przez wojska Jagiełły, a podczas wojny trzynastoletniej (1454-1466) opowiedziało się po stronie polskiej. Wojny i pożar z 1463 roku skutkowały ogromnymi zniszczeniami, z których miasto jeszcze długo się dźwigało.

Po II pokoju toruńskim miasto pozostało pod kontrolą krzyżacką, a jego odbudowa stała się priorytetem Zakonu. Pasłęk zyskał umocnienia oraz rozbudowany zamek, stając się jednym z ważniejszych ośrodków strategicznych w tej części Prus.

Dramatyczny, ale też arcyciekawy dla miasta był wiek XVII. W czasie wojny polsko-szwedzkiej (1626-1629) miasto zostało zajęte przez wojska nieprzyjaciela. W 1635 roku w Pasłęku odbyły się negocjacje pomiędzy Polską a Szwecją, które zakończyły się podpisaniem rozejmu w Sztumskiej Wsi. Kolejny trudny okres to „potop szwedzki”, podczas którego miastu udało się obronić przed oblężeniem najeźdźcy w 1659 roku.

Okres rozkwitu

W XIX wieku Pasłęk przeżył znaczący rozwój gospodarczy. Dzięki powstaniu niewielkich zakładów przemysłowych oraz budowie linii kolejowej łączącej Pasłęk z Morągiem, Olsztynem i Elblągiem, miasto stało się istotnym ośrodkiem handlowym i komunikacyjnym. W 1818 roku Pasłęk został siedzibą powiatu, co dodatkowo podniosło jego rangę i sprzyjało dalszemu rozwojowi.

Miasto równolegle zyskało status centrum intelektualnego i kulturalnego regionu. W 1898 roku w Pasłęku powstało Górnopruskie Towarzystwo Historyczne (Oberländischer Geschichtsverein), które zrzeszało lokalnych historyków i badaczy. Towarzystwo to miało na celu dokumentowanie oraz popularyzację dziejów Prus Górnych.

II Wojna Światowa i okres powojenny

Pasłęk, podobnie jak wiele innych miast regionu, mocno ucierpiał w wyniku działań wojennych podczas II Wojny Światowej. Swoje „dorzuciła” też wyzwalająca miasto Armia Czerwona – istnieją liczne dowody na sabotażowe działania czerwonoarmistów, którzy m.in. celowo podpalali budynki, a także ograbiali mieszkańców z resztek dobytku. Sumarycznie wojna przyniosła zniszczenia obejmujące ponad 80% zabudowy miasta.

Po wojnie Pasłęk znalazł się w granicach Polski. Miasto zostało zasiedlone przez ludność napływową z centralnych regionów oraz Kresów Wschodnich. Powojenna odbudowa, która objęła m.in. rekonstrukcję zamku krzyżackiego, trwała wiele lat i pochłonęła ogromne środki finansowe, natomiast pozwoliła przywrócić miastu jego dawny blask, włącznie z historyczną zabudową. 

Pasłęk dziś

Współczesny Pasłęk liczy około 12 tysięcy mieszkańców i jest ważnym ośrodkiem dla lokalnej gospodarki oraz przede wszystkim turystyki. Miasto specjalizuje się m.in. w przetwórstwie mlecznym – to stąd pochodzą bardzo popularne sery.

Pasłęk może się również pochwalić nowoczesną infrastrukturą sportową, w tym stadionem miejskim, a nawet wysoko ocenianym polem golfowym przyciągającym miłośników tej elitarnej gry z całego kraju.

Zabytki Pasłęka

Pasłęk to bardzo atrakcyjny kierunek dla fanów historii i odkrywania wysokiej klasy zabytków. W mieście znajduje się mnóstwo cennych przykładów wielowiekowej architektury, a do tych najważniejszych zaliczymy:

• Zamek krzyżacki – zbudowany około 1320 roku, wielokrotnie przebudowywany i odbudowywany po wojnach czy pożarach. Obecnie zamek pełni funkcje kulturalne i jest jedną z głównych atrakcji miasta.
• Kościół św. Bartłomieja – gotycka świątynia z XIV wieku z barokowym ołtarzem głównym, amboną oraz konfesjonałem autorstwa Izaaka Rigi z Królewca.
• Mury miejskie – średniowieczne umocnienia miasta, zachowane w bardzo dobrym stanie, wzmocnione kilkunastoma basztami oraz bramami: Młyńską i Kamienną.
• Ratusz miejski – gotycko-renesansowa budowla z charakterystycznymi szczytami.
• Cerkiew św. Onufrego – dawny kościół św. Jerzego, dziś użytkowany zarówno przez wspólnotę prawosławną, jak i ewangelicką.

Jak dojechać?

Większość osób odwiedza Pasłęk w ramach jednodniowej wycieczki, na przykład dojeżdżając z pobliskiego Elbląga. Nie stanowi to wielkiego problemu, ponieważ odległość między tymi miastami to zaledwie 24 kilometry, a pokonanie trasy własnym samochodem zajmuje około 25 minut. Do Pasłęka można szybko i wygodnie dojechać także m.in. z Olsztyna czy Morąga.

Jeśli planujesz wizytę w Pasłęku i innych mniejszych miejscowościach w regionie Warmii, to świetnym punktem wypadowym do zwiedzania jest właśnie Elbląg. W tym mieście zatrzymaj się w elbląskich apartamentach Piekarczyk, gwarantując sobie bardzo wysoki komfort pobytu i maksimum prywatności.