Iława – perła Pojezierza Iławskiego

Iławę dobrze znają osoby, które regularnie podróżują samochodem np. z zachodnich województw naszego kraju do Olsztyna. Przez to miasto wiedzie popularna trasa łączącą m.in. Grudziądz ze stolicą województwa warmińsko-mazurskiego. Oczywiście rola Iławy nie sprowadza się jedynie do bycia miastem tranzytowym. Ma ono wiele do zaoferowania również pod kątem turystycznym, wyróżniając się przepięknym położeniem oraz bardzo interesującą historią. Do Iławy zaglądamy w naszym artykule, z którego dowiesz się, dlaczego miasto to określa się mianem perły Pojezierza Iławskiego.

Położenie

Iława to miasto położone w województwie warmińsko-mazurskim, będące siedzibą powiatu iławskiego. Leży nad najdłuższym jeziorem śródlądowym w Polsce, czyli Jeziorakiem, doskonale widocznym podczas przejazdu przez miasto.

Taka lokalizacja zapewnia Iławie status jednego z najatrakcyjniejszych w regionie ośrodków rekreacyjnych. Jeśli lubisz aktywnie spędzać czas, to wycieczka do Iławy z pewnością spełni Twoje oczekiwania.

Pod względem historycznym Iława położona jest na terenie dawnych Prus Górnych, na obszarze etnograficznym Pomezanii, a także częściowo na Powiślu. Miasto leży w centrum Pojezierza Iławskiego. Przez Iławę przepływają rzeki Iławka i Tynwałd. W obrębie administracyjnym miasta znajduje się również największa wyspa śródlądowa w Polsce – Wielka Żuława, będąca popularnym miejscem rekreacji i posiadająca stałe połączenie promowe z miastem.

Otoczenie Iławy tworzą malownicze tereny morenowe i sandrowe, z licznymi jeziorami rynnowymi oraz kompleksami leśnymi. Okolica miasta jest objęta ochroną w ramach Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego, a samo miasto leży na terenie Zielonych Płuc Polski – obszaru charakteryzującego się wyjątkowo czystym powietrzem.

Historia Iławy

Historia Iławy sięga czasów średniowiecza. Osadę w 1305 roku założył komtur krzyżacki z Dzierzgonia, Sieghond von Schwarzburg. W 1317 roku miasto otrzymało przywilej lokacyjny. Pierwotna nazwa Iławy brzmiała „Ylavia” i pojawia się w dokumentach z XIV wieku.

Przez kolejne wieki Iława była miastem podległym Krzyżakom, a następnie, na mocy II pokoju toruńskiego (1466), znalazła się we władzy Prus Królewskich. W XVI wieku miasto weszło w skład Prus Książęcych i przez długi czas rozwijało się jako mały ośrodek rzemieślniczy i handlowy.

W XVIII wieku miasto doznało poważnych zniszczeń podczas wojny polsko-szwedzkiej oraz wielkiego pożaru, który wybuchł w 1706 roku, który strawił większość zabudowy. Miasto ponownie zyskało na znaczeniu dopiero w XIX wieku, co zawdzięcza rozwojowi szlaków komunikacyjnych – przede wszystkim otwarciu wodnego połączenia z Elblągiem i Ostródą oraz linii kolejowej do Malborka i Gdańska. W tym okresie w mieście wybudowano ratusz, gazownię oraz wodociągi miejskie.

W okresie międzywojennym, po plebiscycie w 1920 roku, w którym 95% głosujących opowiedziało się za przynależnością Iławy do Prus, miasto przeżywało rozkwit gospodarczy. Nie wszystkie fakty historyczne przynoszą jednak miastu chlubę. W latach 30. XX wieku w Iławie dużą popularność zyskała nazistowska NSDAP. Podczas II Wojny Światowej w mieście funkcjonowały obozy pracy i obóz karny.

Ostatecznie miasto zostało zdobyte przez Armię Czerwoną, która – jak to często bywało – zniszczyła i rozgrabiła majątek mieszkańców.

Iława po II Wojnie Światowej

Po 1945 roku Iława wróciła w granice Polski i została zasiedlona przez ludność napływową z centralnych województw oraz Kresów Wschodnich. Kolejne lata upłynęły na odbudowie mocno zniszczonego miasta.

W okresie PRL-u w Iławie powstały liczne zakłady przemysłowe, m.in. fabryka podzespołów samochodowych, zakłady prefabrykatów trzcinowych, betoniarnia oraz młyny. W latach 80. XX wieku w iławskim zakładzie karnym byli internowani działacze Solidarności, co nadało miastu istotnego, niestety negatywnego znaczenia w kontekście historii ruchu opozycyjnego w Polsce.

Atrakcje turystyczne i zabytki

Iława to wyjątkowy przykład miasta, które łączy w sobie przepiękne położenie, walory naturalne oraz cenne zabytki. Będąc w tym mieście koniecznie trzeba zobaczyć takie perełki architektury jak:

• Kościół Przemienienia Pańskiego – gotycka świątynia z XIV wieku, będąca jednym z najstarszych kościołów w regionie.
• Ratusz miejski – zabytkowy budynek z końca XIX wieku, pełniący funkcję siedziby władz miasta.
• Dworzec kolejowy Iława Główna – piękny zabytek architektury kolejowej z 1876 roku.
• Układ urbanistyczny miasta – historyczny układ Iławy wpisany do rejestru zabytków.
• Ruiny staropruskiego grodu na Wielkiej Żuławie.
• Młyn wodny na rzece Iławce.
• Wille i kamienice z XIX i początku XX wieku.

Iława to również raj dla miłośników żeglarstwa i sportów wodnych. Jezioro Jeziorak wraz z siecią kanałów i mniejszych jezior tworzy unikatowy w skali światowej system wodny, który umożliwia organizowanie rejsów aż do Morza Bałtyckiego.

Miasto jest także początkiem licznych szlaków turystycznych, między innymi z Iławy do Samborowa wzdłuż Jezioraka (pieszy) czy do Jezierzyc i do Elbląga (rowerowe). Warto także wspomnieć o szlakach kajakowych: im. Jana Pawła II oraz tzw. „pętli toruńskiej”, która wiedzie przez malownicze tereny Pojezierza Iławskiego.

Iława bywa nazywana „regionalną stolicą jazzu” i nie ma tutaj żadnej przesady. W tym mieście odbywa się Międzynarodowy Festiwal Jazzu Tradycyjnego „Złota Tarka”, który przyciąga miłośników tego gatunku nie tylko z Polski, ale też z całej Europy. W mieście organizowane są również inne wydarzenia muzyczne i artystyczne.

Jak dojechać?

Iława jest bardzo dogodnie położona, ponieważ wiedzie przez nią główna trasa drogowa w kierunku Mazur. Blisko stąd m.in. do Grudziądza, Olsztyna czy Elbląga, z którego do Iławy dojedziesz w ciągu około 1 godziny (odległość to około 94 kilometry). Miasto świetnie nadaje się więc na jednodniową wycieczkę.

W Elblągu polecamy zatrzymać się w jednym z elbląskich apartamentów , które zagwarantują Ci wysoki komfort pobytu, pełną prywatność oraz łatwy dostęp do największych atrakcji miasta i regionu.